Vulvovaginale ontstekingen

Bij zowel een vulvitis, als bij een vaginitis kan er sprake zijn van afscheiding van pus. Er kunnen een aantal verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen. Een summiere opsomming van die oorzaken, volgt hieronder:

• Het afkalfproces
• Het aan de nageboorte blijven staan
• Lijfbieden
• Infecties
• Prikkelende stoffen
• Vreemde objecten
• Gezwellen
• Ander abnormaal weefsel
• Geneesmiddelen
• Hormonale veranderingen
• Uitwerpselen
• De geboorte bij een koe van meerlingen

Ontlasting van de koe kan onder andere in het geslachtsapparaat van de koe binnenkomen door een in de vulva, of in de vagina, aanwezige fistel. Dat is een niet-natuurlijk kanaal tussen twee lichaamsholten, of een niet-natuurlijk kanaal dat tussen een lichaamsholte en de huid in is gelegen. Een fistel is aangeboren, of kunstmatig aangebracht, of door verzwering ontstaan. Soms doet de situatie zich voor dat de ontwikkeling van de anusopening dusdanig afwijkend is, dat de faeces rechtstreeks vanuit de endeldarm in de uitwendige opening van het geslachtsapparaat kan binnentreden. Het spreekt vanzelf dat de bevruchtingskansen slechter worden, als er een dergelijke contaminatie plaatsvindt. Een voorbeeld van een vreemd object, wat soms per abuis is achtergebleven in de vagina van de koe, is het spiraaltje. Een ander voorbeeld hiervan is een spermarietje, wat door een breuk in de pistolethuls, in de vagina is blijven steken.

'Vulvovaginale ontstekingen' zijn overigens een bijna onontkoombaar gevolg van het afkalfproces bij koeien, maar hygiënische maatregelen lonen hierbij wel degelijk. Bij veehouders die tijdens het afkalven van hun koeien de nodige hygiënische maatregelen hebben getroffen, zijn de vulvovaginale ontstekingen dan ook duidelijk een minder groot probleem dan bij veehouders die daar geen aandacht aan besteden. Bij vaarzen is de ernst van dat soort problemen over het algemeen groter dan bij koeien die vaker dan eenmaal hebben afgekalfd. Dat komt waarschijnlijk niet alleen omdat het afkalfproces bij vaarzen nu eenmaal problematischer verloopt, dan het afkalfproces bij koeien die reeds vaker hebben afgekalfd. Maar dat komt allicht ook doordat vaarzen nog minder weerstand hebben tegen de bacteriële besmetting welke een rechtstreeks gevolg is van de contaminatie tijdens het afkalven van runderen.

N.B. Wat de koeien betreft die aan de nageboorte zijn blijven staan, moet men zich goed beseffen dat het 'Not Done' is om de nageboorte met kracht te gaan verwijderen, want dan zal men de wand van de baarmoeder van binnenin ongetwijfeld gaan beschadigen. En dan duurt het herstel van de koe na het afkalven evident langer. In een erg uitzonderlijk geval kan men de nageboorte van de koe wel gewoon lostrekken. Dan is het net of men een handdoek, die losjes over de wasljn hangt, van die waslijn aftrekt. In die situatie is er sprake van een zeldzaam vóórkomende, fysieke afwijking bij de koe.

N.B. In de praktijk van de veehouderij worden de termen 'afvuilen' en 'witvuilen' weleens onderling verwisseld. Maar er is een duidelijk verschil tussen de betekenis van beide termen. Bij witvuilende koeien is er sprake van een endometritis. Dat wil zeggen een ontsteking van de binnenwand van de baarmoeder. Bij die onsteking vloeien de ontstekingsresten vaak via de vulva van de koe naar buiten. En die ontstekingsresten hebben een witachtige kleur. Vandaar de typerende benaming 'witvuil' voor die betreffende ontstekingsresten. Bij afvuilende koeien is er daarentegen sprake van het via de vulva naar buiten treden van 'lochia'. Dat zijn de vaginale uitvloeiïngen die zich, een week of zes lang, na de geboorte van het kalf voordoen. Die lochia bevatten zowel bloed, als slijm, als resten van de nageboorte.